Anh Hoài Nam (38 tuổi, TP HCM) lái chiếc Nissan Teana 2010, phát hiện các lốp xe phía trước mòn không đều, xe có hiện tượng nhao về trái khi di chuyển nên phải thường xuyên dùng lực giữ vô-lăng để xe đi thẳng.

 

Chiếc Nissan Teana đời 2010 thực hiện cân chỉnh thước lái bằng máy hỗ trợ chuyên dụng. 

Nam mang xe đi kiểm tra. Tại cửa hàng, anh thay lốp, cân chỉnh thước lái và phát hiện các thông số góc Caster, Camber và độ chụm bánh xe đều sai lệch ít, nhiều so với quy chuẩn ban đầu. Những sai lệch này ảnh hưởng trực tiếp tới vô-lăng, khiến xe bị nhao sang trái.

Có nhiều nguyên nhân khiến các góc đặt bánh lái, độ chụm của ôtô biến đổi. Trong đó có cách điều khiển của tài xế như thường xuyên leo lề, đỗ nghiêng trong thời gian dài, chạy qua ổ gà, chướng ngại vật tốc độ cao.

Cân chỉnh thước lái và độ chụm là thuật ngữ trong bảo dưỡng ôtô. Kỹ thuật viên điều chỉnh góc Caster, Camber và độ chụm bánh xe để ổn định hệ thống lái, giúp việc lái xe an toàn hơn. 

Góc Camber

Camber được xác định bằng góc nghiêng của bánh xe với phương thẳng đứng nhìn từ phía trước hoặc sau bánh xe. 

 

Mô phỏng góc Camber của bánh xe. Ảnh: autoserviceprofessional.

Bánh nghiêng ra ngoài tương ứng với góc Camber ở giá trị dương (+) và ngược lại, nghiêng vào trong là giá trị âm (-). Khi bánh xe vuông góc với mặt đường, Camber bằng 0.

Sai biệt lớn giữa hai góc Camber trái, phải có thể sinh ra lực đánh lái ngoài ý muốn, hay còn gọi là hiện tượng nhao lái. Bánh trái có góc Camber dương, xe có xu hướng nhao về trái. Nếu cộng thêm bánh phải Camber âm, lực đánh lái về trái thậm chí còn mạnh hơn.

Nếu cả hai bánh đều có góc Camber lệch 0, xe có xu hướng nhao về phía Camber dương nhiều hơn. Giả sử Camber hai bánh đều lệch âm, bánh trái có Camber - 0 độ 15, bánh phải - 0 độ 10, xe có xu hướng nhao về phía bánh phải. Trường hợp Camber cùng lệch dương, bánh trái có giá trị 0 độ 15, bánh phải 0 độ 10, xe có xu hướng nhao về bánh trái.

Bánh có Camber lệch dương quá nhiều khiến mặt lốp phía ngoài ăn mòn nhiều hơn. Bánh có Camber lệch âm quá nhiều khiến mặt lốp phía trong ăn mòn nhiều hơn. 

Góc Caster

Caster được xác định bởi góc nghiêng về phía trước hoặc phía sau của trục quay bánh xe so với phương thẳng đứng, nhìn từ cạnh xe.

 

Mô phỏng góc Caster của bánh xe. Ảnh: autoserviceprofessional.

Trục quay bánh xe nghiêng về trước tương ứng với góc Caster âm, nghiêng về sau là góc Caster dương. Góc Caster bằng 0 khi trục quay vuông góc với mặt đường.

Góc Caster không ảnh hưởng đến độ mòn của lốp như Camber nhưng cũng gây hiện tượng nhao lái nếu có sự sai lệch giữa các bánh xe. Ví dụ, bánh trái có góc Caster âm, bánh phải có Caster dương, xe có xu hướng nhao về trái khi di chuyển. Nếu góc Caster hai bên trái và phải không bằng nhau, xe có xu hướng nhao về bên ít dương hơn.

Độ chụm bánh xe (Toe)

Độ chụm được xác định bằng hiệu khoảng cách giữa má lốp phía sau và phía trước của bánh xe.

 

Mô phỏng độ chụm bánh xe. Ảnh: discounttire.

Nếu hiệu số dương, xe có độ chụm bánh dương (toe in) và ngược lại tương ứng độ chụm bánh âm (toe out). Biểu hiện của độ chụm bánh xe sai lệch so với thiết kế ban đầu là tay lái lệch khi xe đi thẳng. Lốp mòn không đều. Độ chụm dương khiến mặt lốp phía trong bị ăn mòn nhiều hơn. Độ chụm âm xảy ra điều ngược lại. 

Căn chỉnh thước lái ôtô 

Anh Nguyễn Đức, kỹ thuật viên Bridgestone Vạn Lợi cho biết, trường hợp của anh Hoài Nam thường gặp phải với nhiều tài xế khác.

Thông thường ôtô sau 10.000 km, tài xế cần đưa xe đi bảo dưỡng, trong đó có hệ thống lái. Tài xế khi phát hiện lốp mòn không đều, xe có hiện tượng nhao lái, vô-lăng không thẳng cần đưa xe đến garage để kiểm tra.

 

Cặp lốp mòn một phía do góc đặt bánh lái sai lệch so với thiết kế ban đầu. 

Các góc đặt bánh lái thường không xảy ra sai lệch lớn tức thì khiến tài xế thường chủ quan. Tuy nhiên, với những tài xế đường dài, xe bị nhao lái có thể khiến việc lái xe mệt mỏi hơn khi cần dùng nhiều lực để giữ vô-lăng.

Trong điều kiện lái xe ban đêm, hoặc trên đường cao tốc, hệ thống lái hoạt động không ổn định có thể gây mất an toàn, thậm chí gây tai nạn.

Việc cân chỉnh thước lái hiện nay thực hiện bằng hai cách thủ công hoặc có sự hỗ trợ của máy chuyên dụng. Chi phí thực hiện cho mỗi lần cân chỉnh thước lái bằng máy hiện nay khoảng 300.000-800.000 đồng tùy vào tình trạng và độ phức tạp của hệ thống lái xe thường, xe sang. Thời gian thực hiện khá ngắn, khoảng nửa giờ.

Việc cân chỉnh thước lái, điều chỉnh các góc đặt bánh xe, độ chụm bằng mắt thường khó mang đến hiệu quả chính xác. Hiện nhiều cửa hàng lốp xe hoặc xưởng dịch vụ chính hãng trang bị máy chuyên dụng hỗ trợ cho kỹ thuật viên.

 

Các thông số hiển thị màu xanh tương ứng mức khuyến cáo cho phép. Màu đỏ biểu thị giá trị sai lệch không đúng thiết kế ban đầu. 

Các thông tin về góc Caster, Camber và độ chụm bánh lái hiển thị trên màn hình thông qua cảm biến laser đặt ở các bánh xe. Đời xe cần cân chỉnh được nhập vào máy để hiển thị các thông số kỹ thuật từ nhà sản xuất. Kỹ thuật viên điều chỉnh các thông số góc Camber, Caster và độ chụm theo chỉ dẫn hiển thị trên màn hình.

 

Đỗ xe nghiêng trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến hệ thống lái của ôtô.

Cách xử lí lỗi vô-lăng bị lệch tại nhà

Nhiều xe ô tô chạy lâu ngày đột nhiên phát hiện hiện tượng vô-lăng bị lệch. Vô-lăng lệch tức là kể cả khi tài xế không tác động, vô-lăng vẫn tự xoay nhẹ sang 1 bên và xe sẽ chạy theo đường cong thay vì đường thẳng. Trong trường hợp muốn chạy thẳng, tài xế cũng phải ghì lấy vô-lăng, giữ khó chịu.

 

Cách xử lí lỗi vô-lăng bị lệch tại nhà

1. Nguyên nhân vô-lăng lệch

 Nếu thấy vô-lăng bị lệch thì có thể xe của do một số lí do sau:

– Do va chạm: Khi đi xe gặp va chạm, có thể khiến cho rô-tuyn của xe bị lệch, do đó vô-lăng xe cũng bị lệch theo. 

Lệch trục có thể khiến vô-lăng bị lệch

– Do lốp xe không cân đều: Việc vô-lăng lệch có thể là do một trong những lốp xe hoặc 2 bên lốp bị mòn, khiến cho chiều cao 2 phía của xe không đồng đều. 

Lốp xe không đều nhau (một bên bị mòn quá nhiều) cũng có thể khiến xe bị lệch vô-lăng

Thông thường, hiện tượng vô-lăng lệch hầu hết là do lốp. Ví dụ như áp suất lốp xe không bằng nhau hoặc độ chụm bánh xe bị lệch. Hiện tượng này thường xảy ra nếu như bạn chạy xe trên đường xấu quá nhiều hoặc thường xuyên đỗ xe với 2 bánh vắt trên vỉa nè.

– Do thước lái, trụ lái gặp vấn đề: Trong trường hợp vô-lăng lệch do các vấn đề thước, trụ lái thì cần phải đem đến các xưởng chuyên sửa chữa ô tô để kiểm tra. Để biết xe có phải bị lệch trục lái hay không, bạn có thể thử bơm đều các lốp xe và quan sát.

2. Xỉa lái thường đi kèm với lệch vô-lăng?

Thông thường, nhiều người cho rằng cứ lệch vô-lăng thì xe cũng sẽ bị xỉa lái. Tuy nhiên, 2 hiện tượng này không có chung tính chất, dù thường song hành với nhau. Trong đó:
– Xỉa lái (hay còn gọi là nhao lái) là khi xe chạy thẳng trên đường bằng, dù buông tay khỏi vô-lăng nhưng xe vẫn di chuyển lệch về 1 phía.

– Lệch vô-lăng là trường hợp xe chạy thẳng mà vô-lăng xe tự lệch sang 1 phía, kéo theo xe cũng chạy theo hướng đó giống như khi xe vừa va chạm mạnh với xe khác.

Thông thường, có tới 80% trường hợp vô-lăng bị lệch là hệ quả của việc bị xỉa lái. Vậy nên Laixevui.com sẽ hướng dẫn bạn các xử lí vấn đề xỉa lái như sau:3. Quy trình xử lí hiện tượng xỉa lái

– Đầu tiên, bạn cần biết vị trí của lốp bị mòn hoặc lốp nào không đều. Để làm được điều này hãy thử đảo vị trí của các lốp và quan sát hướng xe bị lệch mới, từ đó suy ra lốp gặp vấn đề.

– Tiếp đó, hãy đưa xe vào cầu nâng, đưa cần số về P và kéo phanh tay.

– Tiến hành chèn bánh, kích nổ bánh và hạ vào hãm an toàn.

– Kiểm tra bánh sơ qua, quan sát xem bánh xe này có có đúng loại không. Cỡ lốp, mã lốp có phù hợp hay không, hoặc lốp có bị hỏng hay có điểm gì lạ không. 

– Sau đó, hãy tháo 2 lốp trước và đảo vị trí 2 lốp trước với nhau và tiến hành chạy thử. – Tiếp đó tiến hành chỉnh lại áp suất lốp để tìm ra vấn đề của lốp. Chú ý đánh dấu vị trí các lốp để tiện cho việc thử nghiệm. 

– Quan sát xem hướng nhao lái thay đổi như thế nào, từ đó suy ra lực kéo cần thiết trên 1 hoặc 2 lốp. Nếu cần giảm lực nhao lái hãy chuyển 1 hoặc 2 bánh xuống trục sau và lật má lốp.

– Trong quá trình kiểm tra cũng cần tuân thủ các quy trình an toàn. Nếu phát hiện lốp có gai 1 chiều hoặc lốp có kích thước khác với các lốp khác thì không thể đảo lốp được mà phải thay lốp mới và chạy thử. Cần chú ý là bạn phải chắc chắn rằng nếu cần thay thế lốp thì cần chọn lốp phù hợp với các hướng dẫn của nhà sản xuất. 

4. Quy trình xử lí hiện tượng vô-lăng bị lệch– Kết thúc quá trình khám xe, bạn có thể xiết ốc lốp chắc chắn và tiến hành một số thao tác trước khi chạy thử lần cuối.

Trong một số trường hợp bạn không có dụng cụ và đang trong điều kiện cần phải giải quyết vấn đề lệch vô lăng ngay lập tức thì có thể áp dụng cách sau. Tuy nhiên, cần chú ý là để thực sự cách dưới đây cũng cần kĩ thuật cá nhân và có hiểu biết nhất định để không “chữa lợn lành thành lợn què”, bởi phương pháp dưới đây có liên quan đến trục lái – nơi chứa cáp túi khí rất dễ đứt nếu đặt lệch góc lái. 

Cụ thể, quy trình xử lí lỗi vô-lăng bị lệch tạm thời như sau: 

– Đầu tiên, bạn đánh lái sao cho bánh xe đều đứng thẳng. Sau đó tắt máy xe, dùng tua vít 6 khía luồn vào 2 lỗ dưới tay lái để tháo túi khí tay lái (cần chú ý chỉ tháo vít nhưng không rút dây air bag để không phải đưa xe ra hãng chỉnh lại). 

– Sau đó hãy lắp vô-lăng trở lại, cần chắc chắn chọn khía đúng để cân bằng vô-lăng. Việc lắp khía lệch sẽ khiến vô-lăng lệch từ 3-5 độ. Kinh nghiệm là nếu đánh lái để bánh thẳng với xe thì để vô-lăng nằm ngang. Một số dòng xe có tính năng đo góc lái như Mercedes-Benz thì bạn có thể căn cứ vào góc hiển thị trên màn hình về 0 thì lắp vào là vừa.– Tiếp đó, hãy dùng ống điếu để vặn ốc dưới airbag và tháo vô-lăng ra. Quan sát cẩn thận rồi rút vô-lăng khỏi trục (trục gắn vô-lăng thường có hình trụ với nhiều cạnh để ráp với vô-lăng). 

– Sau đó bạn hãy chạy thử xe và xem cảm thấy hài lòng chưa. Nếu chưa thì có thể tháo ra chỉnh tiếp cho đến khi vừa ý.