Mộc mạc miến sạch làng So

Người làng So bắt đầu một ngày lao động từ rất sớm. Ngay từ tờ mờ sáng, các lò làm miến đã bắt đầu đỏ lửa. Đầu tiên, những củ dong phải được chọn loại to, đều và già; sau đó được rửa sạch và đưa vào máy nghiền thành bột. Một mẻ miến cần phải qua ít nhất 3 khâu thau rửa bột. Việc ngâm bột và thau rửa kỹ như vậy sẽ giúp loại bỏ chất cặn bã và sạn. Sau 3 lần lọc sẽ cho ra bột tinh sạch. Thứ bột trắng mịn ấy được cho vào tráng thành bánh, phơi cho “héo”, sau đó cán thành sợi rồi phơi lại cho khô…

Hiện tại công nghệ sấy khô đã được áp dụng rất nhiều ở các làng nghề làm nông sản. Tuy nhiên, miến làng So vẫn giữ cách làm khô truyền thống, phơi dưới ánh nắng và gió tự nhiên. Miến thường được phơi khô ở những khu vực rộng, những nơi xa khu dân cư, ít khói bụi và không sử dụng chất bảo quản, phụ gia, chất tẩy mùi khác để đảm bảo an vệ sinh an toàn thực phẩm. Người làng So không dùng công nghệ sấy khô sợi miến mà chọn cách hong khô tự nhiên bởi đó cũng là một phần bí quyết giúp cho sợi miến của làng So được dai, giòn và thơm hơn.

Người làm nghề bật mí, miến làng So đặc biệt hơn so với các miến làng nghề khác nhờ phần nhiều vào nguồn nước tạo nên thành phẩm. Hầu hết các hộ trong làng đều làm miến bằng nguồn nước giếng tại làng, thứ nước vừa trong, vừa ngọt tạo nên hương vị thuần khiết ngon, ngọt ít nơi nào sánh bằng.

Miến So nguyên chất có màu trắng đục, sợi dai và giòn, nấu lên dù có đun quá lửa vẫn không bị bết vào nhau, sợi nào ra sợi ấy mà không đứt. Cũng chính bởi thế, dân gian có câu “Cỗ yến thiếu miến làng So”, được giải thích rằng dù cho có mâm cao cỗ đầy, nhưng nếu thiếu miến của làng thì mâm cỗ chưa thể đủ đầy, trọn vẹn vị ngon.

Để nâng cao năng suất, tiết kiệm sức lao động, ngày nay người làng So sử dụng hoàn toàn máy móc để tráng bánh thay cho cách làm thủ công trước đây.

Bánh được phơi dưới ánh nắng mặt trời, tùy thời tiết mà điều chỉnh thời gian phơi cho phù hợp.

Quá trình phơi bánh phải được kiểm tra thường xuyên và đảo mặt bánh để đảm bảo khô đều.

Người làng So lúc nào cũng phải phơi mình dưới nắng để đảo mặt bánh.

Kết thúc công đoạn phơi, bánh phải đó độ dẻo, dai, không được khô cứng vì sẽ ảnh hưởng đến quá trình thái sợi.

Do không sử dụng các chất nhuộm màu, miến làng So luôn giữ được màu trắng trong thuần khiết của bột củ dong riềng.

Anh Ngọc